Τάχιστη Πολύ-Ανάλυση Βρώσιμων Ελαίων
Η ανάλυση των βρώσιμων ελαίων όσο αναγκαία είναι , άλλο τόσο παρουσιάζει δυσκολίες για τον αναλυτή, καθώς είναι υποχρεωμένος να ελέγξει μία μεγάλη πλειάδα παραμέτρων. Ως «ζωντανό» υλικό, το λάδι κάθε καρπού, χαρακτηρίζεται από μία σειρά παραμέτρων είτε για την βιολογική του αξία και καταλληλότητα είτε για την ποιότητά του. Ο έλεγχος κάθε μίας εξ αυτών των παραμέτρων απαιτεί συνήθως και μία ξεχωριστή συσκευή, με τις δικές της απαιτήσεις χρήσης, αναλωσίμων, συντήρησης και χρόνου ανάλυσης.
Η τεχνολογία του Εγγύς Υπερύθρου με Μετασχηματισμό Fourier FT-NIR, έρχεται και εδώ να δώσει μία άμεση λύση, αυξάνοντας δραστικά την απόδοση ενός εργαστηρίου ανάλυσης βρώσιμων ελαίων, ενώ μειώνοντας παράλληλα τα λειτουργικά έξοδα. Όπως και σε κάθε άλλη εφαρμογή, η δύναμη της τεχνικής αυτής, έγκειται στο γεγονός ότι με μία μόνο ταχύτατη μέτρηση μπορούμε να έχουμε ταυτόχρονα απάντηση για όλες τις βαθμονομημένες παραμέτρους του συστήματός μας και μάλιστα χωρίς χρήση αναλωσίμων, ενώ συνήθως ακόμα και το δείγμα μας είναι διαθέσιμο για επαναχρησιμοποίηση. Μία σειρά από ενδεικτικές παραμέτρους που μετρώνται με Ft-NIR σε εργαστήρια ανάλυσης βρώσιμων ελαίων ανά τον κόσμο είναι (μεταξύ βέβαια πολλών ακόμα παραμέτρων):
- Iodine value (IV)
- Free fatty acids (FFA)
- Trans Fatty Acids (TFA)
- Anisidine value (AV)
- Fatty acid profile (C16:0, C18:0, C18:1, C18:2, C18:3 …)
Η κάθε μέτρηση σε ένα FT-NIR όργανο γίνεται παίρνοντας την φασματική απόκριση του εκάστοτε δείγματος υπό φωτισμό στην περιοχή του εγγύς υπερύθρου. Η όλη διαδικασία αφορά στην κατάλληλη και χωρίς απώλεια μεταφορά της φωτεινής ενέργειας της πηγής μας προς το δείγμα. Ένα ακόμα τεχνολογικό ζήτημα που προκύπτει είναι η ανάγκη το όργανο να μπορεί να μετρήσει δείγματα διαφορετικής μορφής, δεδομένου ότι στην τεχνολογία των βρώσιμων ελαίων και των αντιστοίχων λιπαρών, ο χειριστής έχει να αντιμετωπίσει δείγματα από υγρά έως ιδιαίτερα παχύρευστα και με διαφορετικούς βαθμούς ομοιομορφίας.
Σήμερα έχουν γίνει τεχνολογικά άλματα προς κάθε κατεύθυνσή μας, δίνοντάς μας εργαλεία με την ικανότητα πολύ υψηλής απόδοσης (through-put) και υψηλή επαναληψιμότητα. Παράλληλα, υπάρχουν όργανα που είναι σε θέση να ενσωματώσουν πολλές διαφορετικές τεχνικές δειγματοληψίας, διατηρώντας όμως και υψηλή ακρίβεια στην μέτρηση, καταφέρνοντας έτσι με ένα όργανο να καλυφθούν όλες οι ανάγκες του εργαστηρίου. Παραθέτουμε μάλιστα αποτελέσματα βαθμονομήσεων, αναφορικά με τις ανωτέρω αναφερόμενες παραμέτρους:
Αποτελέσματα βασισμένα κύρια σε FT-NIR αναλύσεις με τον FT-NIR πολύ-αναλυτή MPA της Bruker Optics GmbH
Πέρα από την ανάλυση των βρώσιμων ελαίων και λιπαρών, το FT-NIR έχει επίσης τεράστιες προοπτικές στην ανάλυση των καρπών και των υπολειμμάτων για την περιεκτικότητα ελαίου και υγρασίας, με σκοπό την βελτιστοποίηση της διαδικασίας εξαγωγής του λαδιού. Παραγωγοί καρπών κράμβης (rape seed) μπορούν να λάβουν πολύτιμες πρόσθετες πληροφορίες όπως τα λιπαρά οξέα, συμπεριλαμβανομένου του ερουκικού (erucic) οξέος καθώς και το περιεχόμενες γλυκοζινολικές (Glucosinolate). Ακόμα, το FT-NIR είναι μία ιδιαίτερα γρήγορη και οικονομικά αποδοτική μέθοδος για την εκτίμηση της ποιότητα των ελαίων που προορίζονται για τηγάνισμα (deep frying oils) με παραμέτρους κλειδιά, όπως Total Polar Compounds (TPC) και Polymerized Triacylglycerols (TAG).
Όπως φαίνεται λοιπόν, η σύγχρονη τεχνολογία μας δείχνει πως όσο σύνθετο και αν είναι ένα αναλυτικό ζήτημα, ίσως να είναι εύκολο να απλοποιηθεί, αρκεί κανείς να χρησιμοποιήσει τα κατάλληλα εργαλεία. Αν προσθέσουμε σε αυτή την «εξίσωση» και το γεγονός ότι έτσι είναι εφικτό να μειωθεί και το συνολικό κόστος αναλύσεων, καταλαβαίνει κανείς την αξία ενός τέτοιου εργαλείου σε κάθε εργαστήριο.
Μιχάλης Δ. Κοκοζίδης – Φυσικός, MSc Microelectronics – Ειδικός Τεχνικός Επιστημονικών Οργάνων & Ανάλυσης Εφαρμογών
Interactive SA – www.interactive.com.gr
Ετικέτες:FT-NIR