Νηστεία – Μύθοι & Αλήθειες
Η νηστεία της Σαρακοστής είναι από τα πιο γνωστά ‘διατροφικά σχήματα’. Η παράδοση, η θρησκεία, η .. συνήθεια ή ακόμη και μία ευκαιρία για υγιεινή διατροφή μπορεί να αποτελεί την αιτία που όλο και περισσότεροι άνθρωποι ακολουθούν τη συγκεκριμένη διατροφή. Νηστεία σύμφωνα με την Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η αποχή συγκεκριμένων προϊόντων, με σκοπό την πνευματική αλλά και σωματική άσκηση του ατόμου.
Διατροφικά , τα νηστίσιμα γεύματα είναι αρκετά ισορροπημένα και πλήρη σε θρεπτικά συστατικά, αρκεί να μην φτάσουμε σε ακρότητες. Σίγουρα, εκτός από θρησκευτικούς λόγους, η νηστεία αποτελεί και μία θαυμάσια ευκαιρία για να γευτείτε καινούριους διατροφικούς συνδυασμούς, να αποφύγετε εντελώς όλα τα ζωικά τρόφιμα, να βελτιώσετε τις διατροφικές σας συνήθειες αλλά και να χάσετε βάρος.
Είναι η νηστεία ωφέλιμη για την υγεία μας;
Φυσικά ναι! Κατά την διάρκεια της νηστείας υπάρχει μειωμένη πρόσληψη ζωικού λίπους, λόγω της μηδενικής κατανάλωσης κρέατος, αυγών και γαλακτοκομικών, και αυξημένης κατανάλωση λαχανικών, φρούτων, δημητριακών, οσπρίων και λαδερών φαγητών, τα οποία συνεισφέρουν πολλές φυτικές ίνες, πολύτιμα αντιοξειδωτικά συστατικά, πλήθος βιταμινών και ιχνοστοιχείων. Επιπροσθέτως, η βασική διατροφική πηγή λιπαρών είναι το ελαιόλαδο, το οποίο συμβάλλει με τη σειρά του στην προαγωγή καλής υγείας, στην καλή λειτουργία της καρδιάς, έχει αντιφλεγμονώδη δράση και είναι άριστη πηγή μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Σύμφωνα με πληθώρα ερευνητικών δεδομένων, το συγκεκριμένο διατροφικό σχήμα συντελεί στην μακροζωία και στην καλή υγεία.
Πολλές είναι οι επιδημιολογικές μελέτες που απέδειξαν ότι οι άνθρωποι που νηστεύουν έχουν καλύτερους δείκτες υγείας και καλύτερη ποιότητα ζωής. Συγκεκριμένα, κατά την περίοδο της νηστείας παρατηρείται:
- Μείωση των επιπέδων της ολικής χοληστερόλης, αύξηση της LDL χοληστερόλης και μείωση της LDL χοληστερόλης
- Μείωση των τριγλυκεριδίων στο αίμα.
- Μείωση της αρτηριακής πίεσης.
- Απώλεια βάρους.
- Μείωση του κινδύνου ανάπτυξης καρδιαγγειακών παθήσεων
- Καταπολέμηση γαστρεντερικών διαταραχών
- Βελτίωση της λειτουργίας του εντέρου
- Συμβάλλει στην πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου σε μακροπρόθεσμη βάση
Μπορούμε να χάσουμε κιλά όταν νηστεύουμε;
Φυσικά, αρκεί να τηρείται και το μέτρο! Αυτό που προτείνεται είναι:
o Να περιορίσετε τα τηγανιτά π.χ. τηγανιτές πατάτες, καλαμαράκια, κολοκυθάκια και άλλα.
o Αποφύγετε τα διάφορα νηστίσιμα μεν λιπαρά δε σνακ π.χ. κριτσίνια, πατατάκια, αλμυρά μπισκότα, αλμυρούς ξηρούς καρπούς.
o Μην υποκύπτετε στα νηστίσιμα γλυκά – εξακολουθούν να προσδίδουν αρκετές θερμίδες
o Τρώτε πάντα πρωινό
o Αυξήστε τα φρέσκα φρούτα μεταξύ των γευμάτων
o Μην παραλείπετε τη σαλάτα λαχανικών από το τραπέζι
o Τρώτε όσπρια 1- 2 φορές την εβδομάδα και συνδυάστε τα με δημητριακά ή ρύζι π.χ. φακές με ρύζι, ρεβιθοπίλαφο, αρακά με καλαμπόκι
o Εντάξετε τα θαλασσινά 2-3 φορές την εβδομάδα στο διαιτολόγιό σας, αρκεί να μαγειρεύονται σωστά και με μικρή ποσότητα ελαιόλαδου.
Ένα από τα κύρια πλεονεκτήματα της νηστείας είναι και η αυξημένη κατανάλωση φυτικών ινών. Οι φυτικές ίνες συνεισφέρουν στον κορεσμό, στοιχείο το οποίο βοηθάει στην τήρηση του διαιτολογίου. Συγκεκριμένα με την αυξημένη κατανάλωση φρούτων, λαχανικών και οσπρίων, η ημερήσια πρόσληψη φυτικών ινών φτάνει τα 30-42γρ., γεγονός το οποίο βοηθάει την καταπολέμηση της δυσκοιλιότητας, την μείωση των επιπέδων λιπιδίων και γλυκόζης στο αίμα και στην προφύλαξη από ορισμένες μορφές καρκίνου.
Υπάρχει έλλειψη θρεπτικών συστατικών;
Υπάρχουν τρία βασικά στοιχεία, τα οποία κυριαρχούν στο ζωικό βασίλειο: ο σίδηρος, η βιταμίνη Β12 και το φυλλικό οξύ. Συνήθως, κατά την περίοδο της νηστείας παρατηρούνται χαμηλές συγκεντρώσεις αυτών των στοιχείων στο αίμα. Συμπτώματα έλλειψης δεν εμφανίζονται απαραίτητα αν δεν υπάρχει προ νηστείας πρόβλημα ή αν δεν υπάρχουν αυξημένες απώλειες ή ανάγκες σιδήρου, όπως συμβαίνει στην εγκυμοσύνη και στη γαλουχία. Προτείνεται η κατανάλωση εμπλουτισμένων δημητριακών, ωμών ξηρών καρπών κυρίως αμύγδαλων και καρυδιών, οσπρίων, καθώς και θαλασσινών. Αυτές οι τροφές σε συνδυασμό με καλές πηγές βιταμίνη C, βοηθούν στην επαρκή πρόσληψη των ανωτέρω θρεπτικών συστατικών σε υγιείς ενήλικες. Σε άλλες περιπτώσεις, όπως στην εφηβεία, σε ηλικιωμένους, σε ανοσοκατεσταλμένους ή άλλες ειδικές περιπτώσεις, ίσως θα πρέπει να αποφευχθεί ένα τέτοιο διαιτολόγιο ή θα πρέπει να εμπλουτιστεί με τα ανάλογα διατροφικά συμπληρώματα.
Η νηστεία αποτελεί ένα από τα καλύτερα διαιτητικά σχήματα, αφού συνδέεται άμεσα με την Μεσογειακή Διατροφή, η οποία έχει καταδειχθεί ως μία από τις υγιεινότερες δίαιτες στον κόσμο. Σε κάθε περίπτωση η νηστεία συμβάλλει στην διατήρηση και την προαγωγή της υγείας, αρκεί να μην γίνεται υπέρβαση! Σίγουρα, νηστεία είναι μία καλή ευκαιρία και για πρόσβαση σε γεύσεις οι οποίες έχουν καταργηθεί όπως, ταχίνι με μέλι, χορτόπιτες, όσπρια με ρύζι. Επομένως, ‘εκμεταλλευτείτε’ την Σαρακοστή για σωματική και πνευματική άσκηση και … νιώστε υγιείς, όμορφοι, αδύνατοι και έτοιμοι να απολαύσετε τα Πασχαλινά εδέσματα! Καλή Σαρακοστή!
Αναστασία Δ. Κόκκαλη
Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος B.Sc (Hons), S.R.D.
Μέλος του Πανελλήνιου Συλλόγου Διαιτολόγων Μέλος British Dietetic Association
Υπεύθυνη Β. Ελλάδος Ελληνικής Διατροφολογικής Εταιρείας
