Η μικρή Ιστορία του Αβγού

Κάθε δεύτερη Παρασκευή του Οκτωβρίου, γιορτάζει το Αυγό. Έτσι ορίστηκε από την Διεθνή Επιτροπή   Ωοπαραγωγών  με  στόχο, να θυμηθούμε ή να ανακαλύψουμε πόσα χρήσιμα συστατικά περιέχει  το αβγό και πόσα οφέλη προσφέρει στην υγεία μας
Αυτό το μικρό  ξεχωριστό τρόφιμο, περιέχει πολλά χρήσιμα θρεπτικά συστατικά. Οι πρωτεΐνες του ξεχωρίζουν λόγω της υψηλής βιολογικής τους  αξίας και παράλληλα περιέχει πολύτιμα καροτενοειδή (ζεαξανθίνη & λουτείνη, που  μαζί  με την βιταμίνη Α βοηθούν στην καλή όραση και είναι ισχυρά αντιοξειδωτικά,  χολίνη που πιθανόν συμβάλλει θετικά σε νοητικές λειτουργίες,   αρκετές βιταμίνες (Α,D, E, σύμπλεγμα Β ) και μέταλλα ( σελήνιο, ψευδάργυρο, φώσφορο, ασβέστιο, κάλιο, μαγνήσιο κ.α).
Από πολύ παλιά ήταν σύμβολο της γονιμότητας, και της δημιουργία νέας ζωής. Ακόμα και σήμερα προσφέρεται σε νέα ζευγάρια σαν σύμβολο δημιουργίας ή το σπάνε οι νεόνυμφοι πριν μπουν στο ναό σπιτικό,  για να τους φέρει τύχη και  απογόνους . Το έλεγαν  τρόφιμο της άνοιξης , καθώς οι κότες γεννούν λίγα αβγά τον χειμώνα και η παραγωγή είναι μεγαλύτερη την Άνοιξη. Σήμερα έχει πλέον γίνει ένα βασικό συστατικό στη γαστρονομική παράδοση πολλών λαών και καταναλώνεται όλες τις εποχές του χρόνου.  
Για λόγους που έχουν να κάνουν με την πίστη και τη λατρεία, άλλοι λαοί όπως οι ινδουιστές αποφεύγουν να τρώνε αβγά,  αφού τα βλέπουν σαν μια ιερή πηγή ζωής.
Από τα προϊστορικά χρόνια οι προγονοί μας κατανάλωναν  αυγά από διάφορα  είδη πουλιών . Στη διατροφή τους – εκτός από αβγά πουλιών – συμπεριλαμβανόταν και αυτά  των χελωνών και του αλιγάτορα. Την εποχή των κυνηγών-τροφοσυλλεκτών,  οι άνδρες που έφερναν το φαγητό «λεηλατούσαν  φωλιές» και μάζευαν αβγά  από πάπιες, χήνες, φραγκόκοτες, περιστέρια, ορτύκια, ακόμα και  από στρουθοκαμήλους. Συλλέγονταν αυγά από κάθε είδους πτηνό και ήταν μια καλή τροφή, όταν δεν υπήρχε κρέας. Με άλλα λόγια ήταν ένας τρόπος , για να αντιμετωπιστεί η έλλειψη ζωικών πρωτεϊνών.
Ωστόσο, η περίοδος , που άρχισε η εξημέρωση  των πτηνών για κατανάλωση αυγών είναι άγνωστη. Μερικά ινδικά ιστορικά συγγράμματα  αναφέρουν, πώς το κοτόπουλο ήταν ήδη εξημερωμένο  το 3200 π.Χ.   Σε αιγυπτιακά και κινεζικά γραπτά αναφέρεται, ότι οι κότες έδιναν τα αβγά τους  στον άνθρωπο από το 1400 π.Χ.  Στην Αρχαιότητα, οι Φοίνικες  προτιμούσαν  τα αβγά στρουθοκαμήλου, ενώ  οι Ρωμαίοι κατανάλωναν  εκτός από αβγά κότας και αβγά χήνας,  φασιανού και μπλέ παγωνιού. Οι Κινέζοι προτιμούσαν τα αβγά κότας και περιστεριού , αλλά κατανάλωναν και αβγά διαφόρων άλλων πτηνών
Οι αρχαίοι Πέρσες και οι Κέλτες  γιόρταζαν  την εαρινή ισημερία  δωρίζοντας  κόκκινα αβγά. Τα αβγά μοιράζονταν στη διάρκεια του γεύματος, και στη συνέχεια, συνέθλιβαν προσεκτικά το κέλυφος  σαν να κατέστρεφαν τις ημέρες της κακοκαιρίας. Ήταν μια τελετή,  που γινόταν για να διώξουν  τον χειμώνα και να υποδεχτούν την νέα ζωή που έφερναν η άνοιξη και το φώς.
Οι  αρχαίοι Έλληνες ανέτρεφαν πάπιες, χήνες, ορτύκια και κότες για να εξασφαλίζουν αβγά. Ορισμένοι συγγραφείς  κάνουν αναφορά σε αβγά φασιανού και αιγυπτιακής χήνας, εντούτοις μπορούμε να υποθέσουμε πως επρόκειτο για σπάνια εδέσματα. Τα αβγά καταναλώνονταν είτε μελάτα είτε σφικτά ως ορεκτικό ή επιδόρπιο. Επιπλέον τόσο ο κρόκος όσο και το ασπράδι του αβγού αποτελούσαν συστατικά διάφορων συνταγών. Ο Γαληνός  γράφει, ότι τα πιο χρήσιμα για τον άνθρωπο είναι τα αβγά, που προέρχονται από τις όρνιθες και τους φασιανούς, ενώ δεν είχε σε εκτίμηση αυτά της στρουθοκαμήλου και της χήνας.
Στην αρχαία Ρώμη κατανάλωναν αβγά , όπως και στην αρχαία Ελλάδα. Όμως, παρά το γεγονός ότι ο διάσημος  ρωμαίος γαστρονόμος  Απίκιος  προτείνει, στο βιβλίο του διάφορες συνταγές μαγειρικής με αυγά (φλαν και ομελέτες) , η κατανάλωση των αβγών παρέμενε μικρή. Αυτό αποδίδεται σε θρησκευτικές πεποιθήσεις αλλά  και σε  δεισιδαιμονίες , όμως οι κύριοι λόγοι  πρέπει να ήταν  οικονομικοί. Οι άνθρωποι τότε εκτιμούσαν, ότι ήταν  πιο κερδοφόρο να περιμένουν  μέχρι το αβγό «να μετατραπεί» σε κότα ή κόκορα.
Η εξαίρεση στον κανόνα αυτό  ήταν οι Κινέζοι, οι οποίοι θεωρούσαν το αβγό  εξαιρετική διατροφική πηγή  και έτσι η χρήση του ήταν μεγάλη  σε όλη την ανατολική Ασία.
Από τον Μεσαίωνα , δεν  διατηρείται  κανένα γραπτό  στην Ευρώπη,  που να αναφέρει το αυγό. Ίσως επειδή – όπως το κρέας –  η κατανάλωσή του, απαγορεύεται από την Καθολική Εκκλησία τις  ημέρες νηστείας , δηλαδή, για περισσότερες από 160 ημέρες το χρόνο.
Βέβαια, τα κοτόπουλα δεν ακολουθούν το θρησκευτικό ημερολόγιο, αλλά  αυτό των εποχών,  και του κύκλου της ζωής τους. Έτσι κατά τη διάρκεια της Σαρακοστής,  που είναι μια  χρονική περίοδος κατά την οποία το φως της ημέρας είναι και πάλι άφθονο, γεννούσαν πολλά αυγά.  Τα αυγά αυτά τα διατηρούσαν μέσα σε σε υγρό λίπος ή σε κερί μέχρι το Πάσχα, που μπορούσαν να καταναλωθούν για να γιορταστεί  αυτή η ξεχωριστή ημέρα. Φρόντιζαν όμως  να βελτιώσουν την εμφάνισή τους,  μετά από  την πολυήμερη παραμονή τους στο κελάρι,  και τα διακοσμούσαν όσο πιο όμορφα γινόταν.
Η συνήθεια αυτή έγινε  ένα από τα αγαπημένα έθιμα, που το ακολουθούσαν πλούσιοι και φτωχοί. Οι τελευταίες ημέρες του χειμώνα ήταν αφιερωμένες στη διακόσμηση των αβγών της άνοιξης. Στους αριστοκρατικούς κύκλους , μέχρι τον 16ο αιώνα, καλούσαν επώνυμους καλλιτέχνες της εποχής για να ζωγραφίσουν τα αβγά, που ήταν ένα συμβολικό δώρο του Πάσχα ανάμεσα στους ερωτευμένους, στους φίλους  ή προς τον άρχοντα της περιοχής ή προς τον βασιλιά
Η  δημοτικότητα του αβγού του Πάσχα έφτασε σε ανείπωτα ύψη στην αυλή  του τσάρου της Ρωσίας. Μέχρι το τέλος του 19ου αιώνα, ο κοσμηματοπώλης της αυλής  Carl Fabergé, δημιούργησε υπέροχα  αυγά από  χρυσό, κρύσταλλο και πορσελάνη.
Μέχρι σήμερα, σε πολλούς πολιτισμούς αβγά  διακοσμημένα στο χέρι,  ανταλλάσσονται σαν  δώρα για την άνοιξη ενώ  διαδραματίζουν  πολύ σημαντικό ρόλο σε πολλές θρησκευτικές  παραδόσεις
Στα μέσα του δέκατου πέμπτου αιώνα,  στην Ευρώπη, το αβγό της κότας σταδιακά πήρε το προβάδισμα έναντι όλων των άλλων. Πιστεύουμε ότι οι όρνιθες που χρησιμοποιούνται σήμερα για την παραγωγή των αβγών είναι οι απόγονοι των κοτόπουλων  που έφτασαν στην Αμερική με τα πλοία του Χριστόφορου Κολόμβου και  φαίνεται πως προέρχονταν από την Ασία. Τον 18ο αιώνα, ο Λουδοβίκος XV, που λάτρευε τα αβγά «α λα κοκ» και τις μαρέγκες, είχε κατασκευάσει μεγάλο ορνιθώνα στις Βερσαλλίες. Οι κότες κυκλοφορούσαν παντού και έδιναν άφθονα αβγά καθημερινά, που χρησιμοποιούνταν για τις ανάγκες του παλατιού. O  Menon, maitre d ‘hotel του στρατάρχη de Soubise, την εποχή του Λουδοβίκου  XV, συγγραφέας  του «”Nouveau traité de la cuisine»(1793), έλεγε για το αβγό : «είναι ένα εξαιρετικά θρεπτικό τρόφιμο, που μπορούν να απολαύσουν γεροί και άρρωστοι, πλούσιοι και φτωχοί»
Την ίδια περίοδο αρχίζει να γίνεται γνωστή στην Ευρώπη η τεχνική του «τεχνητού κλωσσήματος», που εφαρμοζόταν από τους Αιγύπτιους, και τον 19o αιώνα  φτάνουν στην Ευρώπη από την Ασία κότες που διακρίνονταν περισσότερο για την παραγωγικότητά τους σε αβγά παρά για το νόστιμο κρέας τους.
Έτσι η παραγωγή των αβγών αυξάνεται, αλλά είναι πολλοί εκείνοι που «φωνάζουν», ότι αυτά τα «βιομηχανικά αβγά μαζικής παραγωγής»,  δεν είναι νόστιμα όπως εκείνα που παράγονταν από κότες ελεύθερης βοσκής ή από κότες με προσεγμένη διατροφή .
Έτσι σιγά- σιγά , πολλοί παραγωγοί επιστρέφουν στις κλασσικές μεθόδους , όπου οι κότες βόσκουν ελεύθερα, ζουν σε ανοιχτό μεγάλο χώρο και τρέφονται σωστά. Το αβγό ξαναβρίσκει και επιστημονικά τη θέση,  που του ανήκει μεταξύ των τροφίμων και  θεωρείται ένα δωρο της φύσης για την διατροφή του ανθρώπου.
Τα χρωματιστά αβγά    
Από την αρχαιότητα οι Κινέζοι, οι Πέρσες , οι Έλληνες και οι Αιγύπτιοι είχαν το έθιμο να βάφουν τα αβγά με διάφορα χρώματα , για να τα προσφέρουν σε συγγενείς και φίλους. Στην Ουκρανία αυτό το έθιμο συνεχίζεται και σήμερα. Αναφέρεται πως έχει τις ρίζες του στον πολιτισμό των Περσών πριν από 5000 χρόνια. Τον Μεσαίωνα οι βασιλικές οικογένειες αντάλλασσαν αβγά βαμμένα χρυσά. Στην Ελλάδα,  τα πιο γνωστά  χρωματιστά αβγά είναι τα κόκκινα αβγά του Πάσχα.  Τα πασχαλιάτικα αβγά  έχουν πολλούς συμβολισμούς. Βάφονται συνήθως την Μεγάλη Πέμπτη Λένε ότι βάφτηκαν κόκκινα από το αίμα το Χριστού που έσταξε σ’ ένα καλαθάκι με αβγά που είχε τοποθετήσει η Παναγία στη βάση του σταυρού. Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει,  πως όταν ή Μαρία Μαγδαληνή ανακοίνωσε το Χριστός Ανέστη , στην αγορά  της απάντησαν πως δεν την πιστευτούν εκτός κι αν τ’ αυγά βαφτούν κόκκινα. Το θαύμα έγινε και οι έμποροι της απάντησαν Αληθώς Ανέστη. Πολλά έθιμα συνοδεύουν τα κόκκινα αβγά του Πάσχα. Τα σπάμε τσουγγρίζοντάς  τα μεταξύ τους, μετά  από την Ανάσταση αναπαριστώντας  το τέλος του σκότους στον τάφο και την απελευθέρωση της ζωής και της ελπίδας.